XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
1. Zenbaki nahasia.
2. Maiztasun erlatiboa.
3. Sistema hirurogeitarra: denbora-unitateak.
4. Izendatzaile bera daukaten zatikien batuketa eta kenketaren algoritmoa.
5. Zatiki eta unitatearen arteko konparaketa.
6. Zenbaki nahasiaren erabilpena, zenbaki natural eta zatikiaren arteko batuketa adierazteko.
7. Zenbaki hamartar eta zatikiaren arteko korrespondentziaren aintzatespena.
8. Kalkulagailuaren erabilpena zatiki bati dagokion zenbaki hamartarra kalkulatzeko.
9. Maiztasun erlatiboaren taulen eraketa.
10. Era konplexutik ezkonplexurako bilakaera eta alderantziz, denbora neurtzeko unitateen magnitude bera adierazteko.
11. Batuketa eta kenketaren algoritmoen automatizazioa eta zenbaki natural eta denbora-unitateen arteko biderkaketa eta zatiketa.
Izendatzaile bera daukaten zatikien batuketa eta kenketaren algoritmoek esku hartzen duteneko kalkulu-estrategiak garatu eta berorretarako norberaren gaitasunetan konfidantza edukitzea.
Zenbaki nahasiaren idazketa zenbaki natural eta zatikiaren arteko batuketaren adierazpen gisa ulertu, zatikiak eta unitatea konparatzen jakin eta zenbaki hamartarrak eta zatikiak erlazionatzen dituen korrespondentzia ezartzea.
Datuak jaso eta antolatzeko norberaren estrategiak garatu, maiztasun erlatibo eta absolutuaren taulak egin eta interpretatzea, eguneroko egoerak zehaztasun handiagoz jakinarazi ahal izateko.
Denbora neurtzeko unitateak ezagutzea eskatzen duten eguneroko egoerak identifikatu eta denbora neurtzeko magnitudea era konplexu eta ezkonplexuan adierazten jakitea.
A. Zirkulu-kopurua zenbatu, hamabi zirkulu berdin ebaki, izendatzaile bera daukaten zatikien batuketa egiteko jarraitu beharreko urratsak irakurri eta izendatzailea behatu, zenbakitzaileak batu eta izendatzaile bereko zatikien batura idatzi behar deneko taula osatu (L, 180 eta 181. orr.).
B. Izendatzaile bereko zatikien kenketa-ariketa bat ebazten saiatu eta izendatzaile bereko zatikien kenketa egin behar deneko taula osatu (L, 182 or.).
C. Unitatea baino txikiagoak diren bi zatiki grafikoki errepresentatu eta unitatea baino handiagoak diren bi errepresentatzeko urratsei jarraitu (L, 183 eta 184. orr.).
D. Zenbaki natural diren bi zatiki errepresentatu eta taula bat osatu hiru zatikiren zatiketa eta emaitza idatziz (L, 185 eta 186. orr.).
E. Zati bakoitza errepresentatzen duen osoaren zatikia idatzi eta maiztasun absolutuen taula egin (L, 187 eta 188. orr.).
F. Adierazpenak osatu, denbora neurtzeko unitateak erlazionatu eta goragoko ordena bateko unitate bat lortzeko beheragoko ordenatik hartu behar den unitate-kopurua idatzi (L, 189. or.).
G. Era konplexuan dagoen adierazpen bat era ezkonplexuan jartzeko urratsei jarraitu, bilakaera hori lantzeko taula osatu eta era ezkonplexua konplexu bilakatzeko urratsei jarraitu (L, 190 eta 191. orr.).
H. Denboren batuketa-ariketa bat ebazten saiatu, denborak egoki ipini, unitate bakoitzaren batuketa egin eta emaitza ahalik eta gehien sinplifikatu (L, 192. or.).
Eguneroko ingurunean zatikiak bereiztu, unitatearekin konparatu eta, zatikiak eta zenbaki hamartarrak konparatzea ahoz eta idatziz, bat-batekotasunez erabiltzea lortzeko.
Sistema hirurogeitarraren unitateak
Era ezkonplexuan adierazitako denbora-unitateak era konplexuan adierazitako baliokideekin erlazionatu eta era konplexuan emandako adierazpenak era ezkonplexuan adieraztea, eta alderantziz, denbora-unitateekiko ariketak ebazteko estrategia gisa.
Era konplexuan adierazitako denboren batuketa eta kenketak ebatzi, ebazpen (...)